غافلگیری خانهاولیها با وام مسکن ۴۰۰ میلیونی برای خرید ۵ متر خانه
اقتصاد۲۴- وام خرید مسکن در کشور تطابقی با متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان ندارد، در واقع سهم پوشش دهی وام در کل هزینه خرید خانه بسیار پایین بوده و همین امر از جمله دلایل بروز رکود تاریخی در بازار مسکن کشور تلقی می‌شود.
به گزارش دنیای اقتصاد، در حالی که انتقادات جدی نسبت به سهم پایین پوشش دهی وام مسکن مطرح می‌شود؛ هزینه‌های جانبی نظیر خرید امتیاز وام، تنظیم سند رهنی و غیررهنی و همچنین تنظیم سند غیررسمی باعث تبخیر حدود ۳۲ درصدی وام ۴۰۰ میلیونی وام مسکن می‌شود.
در عین حال عدم‌اطلاع رسانی دقیق و شفاف درخصوص این هزینه‌های جانبی ایراد دیگری است که متقاضیان خرید خانه را با چالش مواجه می‌کند، چرا که بخشی از این هزینه‌ها غیرقابل پیش‌بینی بوده و در زمان تنظیم سند، می‌تواند یکباره روند برنامه ریزی خریدار را دچار اختلال کند.
هزینه‌های جانبی خرید مسکن و دریافت وام بخش قابل‌توجهی از پس انداز متقاضیان خرید خانه رادر کشور به خود اختصاص می‌دهد به نحوی که همین هزینه‌های جانبی می‌تواند از قدرت خرید مسکن برای خانوار بکاهد. اگرچه صرف هزینه ۲۰میلیون تومانی برای صدور سند رهنی خرید خانه نسبت به قیمت نهایی آپارتمان قابل‌توجه نیست، اما همین رقم نسبت به متوسط درآمد شاغلان در کشور قابل‌توجه است و جمع این هزینه با سایر هزینه‌های رسمی و غیررسمی خرید خانه با درنظر گرفتن دریافت وام، قابل‌توجه می‌شود.
هزینه‌ای غیرقابل پیش‌بینی
آخرین داده منتشر شده در سامانه ثبت اسناد و املاک کشور درخصوص محاسبه هزینه اسناد رهنی مربوط به سال ۱۳۹۹ می‌شود که مطابق با آن هزینه تنظیم یک سند با وام حدود ۴۰۰ میلیون تومانی و ارزش کل ۲ میلیارد تومان حدود یک میلیون تومان می‌شود.
این در حالی است که در شرایط کنونی تنظیم سند رهن آپارتمان برای دریافت وام مسکن ۴۰۰ میلیونی حدود ۲۰ میلیون تومان است که در سایت ثبت اسناد و املاک کشور، اطلاع رسانی در این خصوص انجام نشده؛ البته قطعا این هزینه برمبنای قانونی محاسبه و دریافت می‌شود؛ اما عدم‌اطلاع رسانی در خصوص آن باعث می‌شود تا بخشی از متقاضیان خرید خانه و به‌خصوص خانه اولی‌ها در زمان تنظیم سند با چالش پرداخت هزینه تنظیم سند رسمی مواجه شوند.
انتظار می‌رود که سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هزینه ثبت اسناد خود را به طور مستمری به روزرسانی کند، تا افراد در هنگام ثبت سند، غافلگیر نشوند. طی یک سال گذشته در کل کشور، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از خریداران مسکن، از وام استفاده کردند؛ بنابراین این بروز رسانی ضروری است.
تبخیر وام مسکن به ۳۰ درصد می‌رسد
در واقع یک نفر متقاضی دریافت وام مسکن برای دریافت سقف اسمی وام ۴۰۰ میلیونی در سال‌جاری باید به طور متوسط ۹۲ میلیون تومان اوراق خریداری کند؛ بنابراین حدود ۲۳درصد از میزان دریافت وام مسکن صرف خرید امتیاز وام می‌شود که این رقم بسیار قابل‌توجه است.
در حالی امتیاز خرید وام ۴۰۰ میلیون تومانی مسکن ۲۳ درصد از مبلغ وام را تبخیر می‌کند که این سقف اسمی وام تطابقی با متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان در کشور ندارد و همین موضوع باعث شده تا بخش قابل‌توجهی از مردم در اقشار کم‌درآمد تا متوسط قدرت خرید خانه را از دست بدهند.
شاخص مسکن، متوسط قیمت واحد‌های مسکونی با عمر متوسط ۱۵ سال ساخت در شهر تهران را برابر ۸۱ میلیون تومان به ازای هر مترمربع برآورد کرده است؛ بنابراین سقف اسمی وام ۴۰۰ میلیونی تنها پوشش خرید حدود ۵ مترمربع خانه در شهر تهران را می‌دهد. البته با درنظر گرفتن هزینه وام و سایر هزینه‌های جانبی این سهم کمتر نیز می‌شود.
بررسی‌ها حاکی از آن است که هزینه خرید امتیاز وام، تنها هزینه تحمیلی به دریافت کنندگان وام مسکن نیست. در حالی که ثبت سند رسمی هزینه‌ای حدود ۵ میلیون تومان (بسته به قیمت ملک) برای خریداران خانه دارد، تنظیم سند رهن بانک برای یک نفر دریافت کننده وام هزینه‌ای حدود ۲۰ میلیون تومانی رقم می‌زند. این درحالی است که تنظیم سند غیررسمی خرید خانه برای یک خانه با قیمت ۲ میلیارد تومان نیز حدود ۱۰ میلیون تومان خواهد بود.
به این ترتیب جمع هزینه‌های جانبی تحمیلی به خریدار خانه به ۱۲۷ میلیون تومان می‌رسد. این رقم معادل حدود ۳۲ درصد از کل ارزش وام دریافتی است؛ بنابراین ۳۲ درصد وام دریافتی یک نفر متقاضی خرید خانه در کشور با این هزینه‌های جانبی تبخیر شده و با در نظر گرفتن متوسط قیمت ۸۱ میلیون تومان به ازای هر مترمربع آپارتمان، وام دریافتی تنها کفاف خرید ۳.۴ مترمربع خانه در شهر تهران را می‌دهد. این در حالی است که در دنیا وام‌های مسکن عمدتا حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه خرید مسکن را پوشش می‌دهند.