۳۱ درصد از برنامه تولیدی خودرو محقق نشد
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، این در شرایطی است که وزارت صمت در ابتدای سال ۱۴۰۳هدف‌‌‌گذاری تولید یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری را اعلام کرده بود. آمار منتشرشده در سامانه کدال حاکی از آن است که سه خودروساز بزرگ کشور طی سال گذشته ۸۹۷ هزار و ۶۲۷ دستگاه خودروی سواری تولید کردهاند، این در شرایطی است که آمار تولید این دست از خودروها در سال ۱۴۰۲ به ۹۱۹ هزار و ۴۹۹ دستگاه می‌‌‌رسید، بنابراین خودروسازان داخلی در سال گذشته ۲۱ هزار و ۸۷۲ دستگاه معادل ۲.۴ درصد کمتر تولید کردهاند.
مقایسه رقم ثبت‌شده برای تولید خودروی سواری در سال گذشته با هدف اعلامی یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاهی نشان می‌‌‌دهد که خودروسازان طی این سال ۳۱ درصد از برنامه تولید را عملیاتی نکردند. شش عامل عمده را می‌توان در افت تولید خودروسازان طی سال ۱۴۰۳ موثر دانست. یکی از این عوامل عدم‌تامین ارز در ابتدای سال بود. در واقع برای خودروسازان تا اواسط تابستان سال گذشته هیچ ارزی تخصیص نیافت و اگر ارزی هم به آنها داده شد از ارز تخصیصی سال پیش از آن بود. با توجه به اینکه اساسا مواد اولیه و برخی از قطعات موردنیاز خودروسازان وارداتی است، عدم‌تخصیص ارز تاثیر بسیار منفی روی تیراژ آنها داشته است. تا جایی که خودروسازان برای تامین ارز به صادرات پسته و قیر و محصولات پتروشیمی روی آوردند.
اما مشکلات ارزی پس از تخصیص در تابستان نیز تمام نشد، اوایل زمستان سال گذشته، ارز نیمایی به طور رسمی حذف شده و نرخ ارز تجاری شناور شد. تصمیمی که با وجود تاثیرات مثبت در بلندمدت برای صنعت خودرو، در کوتاه‌مدت هزینه تولید آنها را به شدت افزایش داد. چراکه آنها مجبور بودند ارز را به قیمت بالاتری تامین کنند و بنابراین مشکلات مالی آنها عمیق‌‌‌تر شد. بسیاری اعتقاد داشتند که رشد هزینه تامین ارز برای خودروسازان در عمل تاثیر افزایش رسمی قیمت خودرو را که آبان ماه سال گذشته رخ داد از بین برده است. افزایش قیمت دیرهنگام، که تاخیر آن را می‌توان به عنوان عامل سوم افت تولید خودرو در نظر گرفت.
۲۸ آبان ماه بود که قیمت‌‌‌های جدید محصولات خودروسازان داخلی اعلام شد. اما مشکل این بود که اعلام قیمت بعد از ۱۸ ماه فریز قیمتی اتفاق افتاد. خودروسازان از ابتدای سال گذشته در انتظار افزایش قیمت بودند و حتی در مقاطعی تولید خود را کاهش دادند تا بعد از افزایش قیمت بتوانند تولید بیشتری داشته باشند و محصولاتشان را به قیمت بالاتری بفروشند اما تا اواخر هشتمین ماه از سال خبری از رشد قیمت نبود. بنابراین این موضوع را می‌توان از مهم‌ترین علل کاهش تولید خودروی سواری طی سال گذشته دانست.
عامل چهارم نیز قطعی‌‌‌های مکرر برق بود. طی سال پیش و به‌خصوص در تابستان قطعی برق، صنایع مختلف از جمله خودروسازی را تحت‌تاثیر قرار داد. به شکلی که به طور مکرر روند تولید قطع می‌‌‌شد و امکان ادامه آن نبود. این موضوع نیز از حیث اهمیت برای افت تولید خودرو بسیار قابل‌توجه بوده است.
اما خودروسازان احتمالا در سال گذشته با مشکل تامین قطعه نیز مواجه بودند، چراکه میزان بدهی خودروسازان به تولیدکنندگان قطعه افزایشی بود. آخرین آمار منتشر شده در این باره نشان می‌‌‌دهد که این بدهی به ۱۲۵ همت رسیده است. موضوعی که باعث شده که حالا قطعه‌‌‌سازان نیز مانند خودروسازان وارد ورطه زیان شوند. آن‌طور که آرش محبی‌‌‌نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌‌‌سازان خودروی کشور در صفحه شخصی خود در X (توییتر سابق) اعلام کرده، زیان خودروسازان به ۳۵۰ میلیون دلار رسیده است. در چنین شرایطی طبیعی است که تامین قطعه به خوبی انجام نشود، کمااینکه برخی آمارهای دیگر مانند گزارش مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس و شامخ که توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر می‌‌‌شود نیز حاکی از رشد موجودی محصول نهایی در انبار برای خودروسازان بود.
اما عامل ششم نیز حذف برخی خودروهای پرتیراژ در سال گذشته بود. این محصولات گرچه زیان زیادی را به خودروساز تحمیل می‌‌‌کردند اما آمار تولید را بالا نگه می‌‌‌داشتند، مانند پژو پارس که سهم مهمی از تولید ایران خودرو داشت. گرچه خودروهای دیگر جایگزین آن محصولات شده‌‌‌اند اما فرآیند جایگزینی زمان‌‌‌بر است و این گپ زمانی موجب افت تولید در آمار کلی می‌‌‌شود.
جزئیات تولید خودرو در ۱۴۰۳
بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، ایرانخودرو توانسته در سال گذشته ۵۳۷ هزار و ۴۲۹ دستگاه محصول سواری را به تولید برساند. این شرکت در سال ۱۴۰۲، ۵۳۵هزار و ۶۳۶دستگاه تولید داشت. بنابراین تیراژ این شرکت در ۱۴۰۳ نسبت به سال پیش از آن رشد هزار و ۷۹۳ دستگاهی، معادل ۰.۳ درصد، را تجربه کرده است. به منوال گذشته بیشترین تولید آبی‌‌‌‌‌‌‌‌‌پوشان جاده مخصوص به مدل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پژو اختصاص دارد. این در حالی است که ایرانخودرو در‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال‌‌‌‌‌‌‌‌‌حاضر فقط پژو ۲۰۷ را از این خانواده به تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رساند.
این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، ۱۶۹هزار و ۳۳۵ دستگاه پژو تولید کرده است. با توجه به تولید ۲۶۸هزار و ۹۹۲ دستگاهی خانواده پژو در سال ۱۴۰۲، ایرانخودروییها در تولید اعضای این خانواده افت حدودا ۳۷ درصدی داشتهاند.
در بین دیگر محصولات ایرانخودرو، گروه سورن تیراژ ۱۳۶ هزار و ۶ دستگاهی را در سال گذشته از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ ۶۲ هزار و ۸۲۸ دستگاهی این گروه خودرویی در سال پیش از آن، ایرانخودروییها توانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند تولید در این گروه را بیش از دو برابر کنند.
طبق آمار منتشره در سایت کدال، دنا نیز طی سال پیش نسبت به سال ۱۴۰۲ تیراژ بیشتری داشته است. ایرانخودرو اعلام کرده در سال گذشته ۹۱ هزار و ۹۲۱ دستگاه دنا را به تولید رسانده است. بنابراین با توجه به تیراژ ۸۶هزار و ۶۹۴ دستگاهی این خودرو در سال ۱۴۰۲، تولید دنا ۶ درصد بالا رفته است.
دیگر محصول ایرانخودرو به نام رانا پارسال را با افت پشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌سر گذاشته است. طبق اطلاعات منتشرشده در کدال، تا پایان اسفند ۱۵ هزار و ۸۶۱ دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. بنابراین با در نظر گرفتن تیراژ ۲۴هزار و ۵۶ دستگاهی سال پیش از آن، تولید رانا ۳۴ درصد افت را به خود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیند. ایرانخودروییها در سال گذشته ۱۶ هزار و ۴۷۵ دستگاه هایما را مونتاژ کردهاند، این در حالی است که در سال پیش از آن، تیراژ این مونتاژی چینی ۲۲ هزار و ۸۱۰ دستگاه بود. بنابراین مونتاژ هایما در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۷ درصد افت کرده است. طبق آمار منتشره در کدال، ایرانخودرو در مدت زمان یاد‌شده ۷۱ هزار و ۶۶۷ دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در سال ۱۴۰۲به میزان ۴۹ هزار و ۷۵۱ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود. بنابراین تولید تارا در این مدت زمان رشد ۴۴ درصدی را به ثبت رسانده است. در آمار تولید ایرانخودرو آیتمی به نام خودروهای تولیدی تجاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشده سایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وجود دارد که عدد درج‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده در مقابل آن، ۳۲۱ دستگاه است. همچنین بخش دیگری به نام «دیگر محصولات» تعریف شده که تولید ایرانخودرو در این بخش ۳۶ هزار و ۱۶۴ دستگاه بوده است.
سری هم به سایپا بزنیم. دومین خودروساز بزرگ کشور در سال گذشته ۲۵۶ هزار و ۹۷۱ دستگاه خودروی سواری تولید کرده که این رقم در سال ۱۴۰۲ به میزان ۲۸۳ هزار و ۶۱۵ دستگاه بوده است. بنابراین در این مدت زمانی نارنجی‌‌‌‌‌‌‌‌‌پوشان جاده‌‌‌‌‌‌‌‌‌مخصوص ۲۶ هزار و ۶۴۴ دستگاه، معادل ۹.۴ درصد کمتر، تولید خودروی سواری داشتهاند.
بیشترین حجم از سبد محصولات این شرکت در سال ۱۴۰۳ به خانواده ایکس ۲۰۰ (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است. طبق اعلام سایپا این شرکت در این سال ۲۰۸ هزار و ۹۸ دستگاه خودرو از این گروه تولید کرده است. این رقم در سال پیش از آن ۲۳۲ هزار و ۷۷۷ دستگاه بوده است، بنابراین در این مدت زمان تولید این محصولات سایپا ۱۰.۶ درصد کمتر شده است.
سایپا همچنین توانسته در مدت مذکور ۴۸هزار و ۸۴۲ دستگاه از خانواده شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که سال ۱۴۰۲ تیراژ شاهین ۵۰ هزار و ۸۱۹ دستگاه بود. با این حساب، تولید شاهین در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ کاهش ۳.۹ درصدی داشته است.
دومین خودروساز بزرگ ایران در بازه زمانی تحت بررسی ۳۱ دستگاه آریا اتوماتیک نیز تولید کرده است البته در سال ۱۴۰۲ نیز تنها ۱۹دستگاه آریا اتوماتیک در این شرکت تولید شده بود.
پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو به عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور در سال پیش، ۱۰۳ هزار و ۲۲۷ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده است. در مقایسه با تیراژ ۱۰۰ هزار و ۲۴۸ دستگاهی سال ۱۴۰۲، تولید این شرکت دوهزار و ۹۷۹ دستگاه معادل ۳ درصد بیشتر شده است.
پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در سال گذشته کوئیک دنده معمولی، ساینا اس، سهند و گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q200 پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو تیراژ ۶۸ هزار و ۳۴۵ دستگاهی در سال ۱۴۰۳ داشته که نسبت به سال پیش از آن با تیراژ ۷۸ هزار و ۲۹۷ دستگاهی، از افت ۱۲.۷ درصدی حکایت دارد.
پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در حالی هزار و ۲۳۴دستگاه کوئیک معمولی دنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را طی سال گذشته تولید کرده که در سال ۱۴۰۲، ۲۱هزار و ۹۱۶ دستگاه از این خودرو را به تولید رسانده بود. این محصول از مهر تاکنون هیچ تولیدی نداشته و به نظر می‌‌‌رسد پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو آن را از سبد محصولاتش حذف کرده است. خودروساز سوم ایران همچنین در سالی که پشت سر گذاشتیم ۱۴ هزار و ۱۳۱ دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند سال ۱۴۰۲ تنها ۵۳ دستگاه تولید شد.
پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو در بازه زمانی تحت بررسی ۱۹هزار و ۵۱۷ دستگاه ساینا اس را نیز تولید کرده است. این خودرو درسال ۱۴۰۲ هیچ تولیدی در پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو نداشت.
تولید ماهانه خودروسازان
تولید خودروی سواری در اسفند با افت ۲.۵درصدی نسبت به بهمن مواجه بوده است. بر این اساس خودروسازان در بهمن ماه ۸۹هزار و ۹۶۳ دستگاه محصول سواری را تولید کرده بودند، اما در اسفند ماه، تیراژ آنها به ۸۷ هزار و ۶۵۹ دستگاه رسیده است. بنابراین تولید ماهانه خودروسازان نیمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دولتی، ۲.۵ درصد کاهش یافته است.
ایرانخودرو تنها خودروسازی است که در ماه پایانی سال رشد تولید را تجربه کرده است. این شرکت در اسفند ماه ۵۹ هزار و ۷۷۸ دستگاه تولید داشته که در مقایسه با تیراژ ۵۷ هزار و ۲۱۴ دستگاهی بهمن، نشان از رشد دوهزار و ۵۶۴ دستگاهی و ۴.۵ درصدی دارد. سایپا نیز تولید ۱۹ هزار و ۵۸۴ دستگاهی در ماه پایانی سال داشته که در مقایسه با تیراژ ۲۳ هزار و ۲۷۷ دستگاهی بهمن افت ۳ هزار و ۶۹۳ دستگاهی و ۱۵.۸ درصدی را به خود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیند. همچنین پارس‌‌‌‌‌‌‌‌‌خودرو که تولید ۹ هزار و ۴۷۲ دستگاهی در بهمن ماه داشته، در آخرین ماه از سال ۸هزار و ۲۹۷ دستگاه خودروی سواری تولید کرده تا افت تولید آن طی اسفند‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه به هزار و ۱۷۵ دستگاه معادل ۱۲.۴ درصد، برسد.